‘Libanon gebruikt Facebook en Twitter al langer dan jullie’

De Standaard

‘Facebook is passé’, zegt Nadim Yazbek. ‘Libanezen zijn dol op iets nieuws. Zodra er iets nieuws komt in de plaats van Facebook, wordt dat de grote hit. Nu kun je Facebook zelfs niet meer voor politieke doeleinden gebruiken.’

De sociale netwerkingsite is niet het eerste gespreksonderwerp waaraan een mens denkt bij een gesprek in Beiroet. De Libanese hoofdstad is bekend van een verscheurende burgeroorlog (1975-1990), bomaanslagen en bombardementen door het Israëlische leger. Of een occasionele explosie waarbij een illegaal wapendepot van de sjiitische verzetsbeweging Hezbollah in de lucht vliegt – zoals enkele dagen geleden nog gebeurde.

Maar Facebook is wel degelijk een gespreksonderwerp in Libanon, zeker in de Starbucks-koffiebar in ‘Downtown’ Beiroet, de centrale regeringswijk die na de burgeroorlog uit haar as is herrezen.

‘Het internet is het beste communicatiemiddel om jongeren te overtuigen van je standpunt’, zegt Nadim Yazbek, het jonge internetbrein van de christelijke partij Kataeb. ‘We gebruiken alles: een nieuwsgroep op Facebook, Youtube-filmpjes, Twitter. Dat klinkt evident, maar wij gebruiken die media al langer dan jullie.’

De cijfers geven Yazbek gelijk: nadat Facebook in 2004 werd gelanceerd in de VS, was Canada het eerstvolgende land dat aan het Facebooken ging. En dan kwam Libanon. Nog voor Facebook doorbrak in Groot-Brittannië en van daaruit vanaf 2007 het Europese continent bereikte, stond Libanon wereldwijd derde in de lijst van meest enthousiaste Facebook-landen. Dat gebeurde dankzij de Libanese diaspora – Libanon telt zo’n vijf miljoen inwoners, zo’n vijftien miljoen Libanezen leven wereldwijd verspreid – maar ook omdat de Libanezen tuk zijn op nieuwe speeltjes. ‘Libanezen houden nooit iets langer dan drie jaar vol’, zegt Yazbek.

‘Aanvankelijk was de site vooral een politiek gegeven. In 2005 werd oud-premier Rafik Hariri vermoord in Beiroet, vele inwoners gingen op straat betogen, een jaar later bombardeerde Israël ons land. En net rond die tijd kwam Facebook binnen.’

‘Vooral aan de universiteiten werd er in het begin druk gefacebooked, om politieke ideeën te verspreiden en betogingen te organiseren. Die tijd is voorbij: Facebook is nog altijd de populairste website van Libanon, maar nu gaat het om fun. Libanezen houden ervan om met foto’s van hun feestjes van gisteravond te pronken.’ Voor politieke propagandisten zoals Yazbek is daarom de tijd gekomen om uit te kijken naar ‘iets nieuws’, ter vervanging van de netwerkingsite die ‘passé’ is.

Niet zo voor de Libanese jongeren in de talloze internetcafés van de Libanese hoofdstad, of op de terrasjes van Beiroet waar gratis draadloos internet wordt gecombineerd met een waterpijp.

Voor sommigen in de Libanese samenleving is een netwerkingsite een verlengstuk van het leven dat ze sowieso al hebben, met hippe kleren, diepe decolletés en bij voorkeur een cabriolet om te pronken op de ‘Corniche’, de zeedijk. Daarbij is op het eerste gezicht hun sociale klasse belangrijker dan tot welke bevolkingsgroep ze behoren: christelijk, soennitisch, sjiitisch, Druzisch, of het legertje andere ‘gemeenschappen’ dat het kleine Libanon telt. Maar, zegt een studentin in hoofddoek in een internetcafé in de centrale wijk Hamra, ‘voor mij helpt Facebook wel om ongezien vriendjes te ontmoeten’.

Het is nog altijd warm buiten in Beiroet, een hete nazomer. Op de Corniche wordt bij zonsondergang druk geflaneerd, in alle mogelijke vormen en maten en kledingvoorschriften. Beiroet lijkt vanavond meer op de Côte d’Azur dan op een kruitvaatje in het Midden-Oosten.

Mijn reis zal me de komende vier maanden vanuit Beiroet over het Arabische schiereiland voeren, van de Levant via Saudi-Arabië en de Golfstaten tot in Irak. Het schiereiland is de bakermat van drie wereldgodsdiensten, ‘s werelds belangrijkste oliebekken en het hartland van de godsdienst die sinds 11 september 2001 zo centraal staat in westerse debatten en angsten: de islam. Eén dag in Beiroet helpt al om te begrijpen dat Europa misschien de complexiteit van dit subcontinent onderschat. Eind januari hoop ik in de Iraakse hoofdstad Bagdad aan te komen, nog een brandpunt van de wereldpolitiek van ons prille millennium.

Verandert de modernisering, zoals het Facebook-verhaal, het Midden-Oosten? Of gaat het slechts om cosmetica, aangebracht bovenop een conservatief-religieuze onderstroom? Misschien vertellen het meisje met de hoofddoek en haar Facebook-vriendjes er weldra meer over.

De zon gaat onder in Beiroet, de bars zitten vol. In Hamra, een moslimwijk, klinkt tangomuziek op in de bar Walimat Wardeh, de ‘feestdis van Wardeh’. Alsof ik plots een Mexicaanse cantina sta, zweven zeven sierlijke stellen door het midden van de bar, op de maten van de tango. Is dit Beiroet, of een schijnvertoning?

Deze reportage kwam tot stand met de steun van de Koning Boudewijnstichting.
De dagelijkse reeks Beiroet-Bagdad wordt gesteund door het Fonds Pascal Decroos.

Publicité